Moğol yıkımından 257 yıl sonra 1500 yılında yapılan tahrirde 39 mahallede 1579 hane (1249 Müslim,330 Gayrimüslim) bulunan Kayseri’nin nüfusu ancak 9042 olabilmiştir. Bu dönemde bağlı köylerle birlikte Kayseri Sancağının nüfusu 30822 dir. Bu değerlere göre şehir nüfusunun %22 sini Hırıstiyan nüfus oluşturmaktadır (İnbaşı,16.yy da Kayseri).
Bu nüfusun ırki yapısını ve teşekkülünü Prof. Mükrimin Halil Yinanç (Türkiye Tarihi Selçuklu Devri İst.-1944, Anadolu’nun fethi sh 167,168,169, 176) şöyle izah etmektedir: “ 16.asırdaki Kayseri mahkeme sicillerinde ihtida etmiş oldukları görülen Karakeçili boyuna mensup oldukları zikredilen Hristiyan Türkler, Bizans zamanında Anadolu’ya nakledilmiş ve oradaki Rum veya Ermeni Kilisesine intisap ettiklerinden dolayı Rum ve Ermeni adını almış olan Hıristiyanlardır” diye belirtmektedir. Bu bilgilerin ışığında Kayseri Mahallelerine baktığımızda 16.yy kayıtlarında tamamı Hıristiyan olan Karakeçili Mahallesinin var olduğu görülmektedir. Daha sonraları bu mahalle halk arasında ve kayıtlarda “Karageçe” olarak zikredilmiştir. Bu açıdan Kayseri Mahallelerinin isimleri dikkate alındığında bunların büyük bir kısmının o mahalleye yerleşen aşiret ve boyların adından oluştuğunu görürüz. Buna dair aynı yüzyılda tamamı Hıristiyan olan: Bektaş Mahallesi (Bektaş Cemati-İzzettinbey Ekradı/kürdü-Kayı) boyuna, Varsak/Farsak Ermeni mahallesi (Varsak cemaati), Kabasakal Mahallesi (Kabasakallı bölüğü cemaati), Hacı Kasım Mahallesi(Kasım Hacılı cemaati Halep Türkmenlerinden-Bayat), Süleyman Mahallesi (Süleymanlı cemaati-Kınık), Sayacı Mahallesi (Sayacı cemaaati-Yıva), Tutak Mahallesi (Tutak cemaati Halep Türkmeni-Beğdili), Tus Mahallesi (Tus cemaati-Karkın), Köyyıkan Mahallesi (köyyıkan cemaati-Yüreğir)… Türkmen aşiretlerinden oldukları (Yusuf Halaçoğlu Aşiretler-Oymaklar) eserinden tesbit edilmiştir.
Kayseri’de ki mahalle isimlerinde olduğu gibi kişilerin unvanları da: Kademoğlu(Bayat), Buldukoğlu (Karkın), Kiçibey (Beğdili),Vartan (Vartan yörüğü), Yazıcıoğlu (Akçakoyunlu-Bayındır), Polatoğlu (Polat cemaaati-Salur), Poşaoğlu(Poşa), Çömlekoğlu(Yörük-Salur), Çavdaroğlu (Avşar), Burunsuzoğlu (Avşar)… gibi daha yüzlercesi onların mensubu bulundukları Türk aşiretlerini göstermektedir.
Aşağıda 1570 senesi tahrir defterinde yer alan bir kısmını verdiğimiz Kayseri Hıristiyanlarının isimleri oldukça dikkat çekicidir.
Cemaat-i Ermeniyan-ı Kayseriyye: Uğurlu veled-i Kani, Sefer veled-i O, İskender veled-i Kaplan,Kaplan veled-i O,Yagob veled-i diğer, Hızır veled-i Diğer, Hüdaverdi veled-i Yusuf, Murad veled-i Tanrıverdi,Zekeriya birader-i O, Ebu İsan veled-i Kesar, Aslan veled-i O, Yahya veled-i Murad,Yusuf veled-i Aslan, İvani veled-i O, Abraham veled-i Lulu, Sefer veled-i O, Aslan veled-i Amir,Budak veled-i Ahi, Mindival veled-i diğer,Çoban veled-i diğer,Hüdaverdi veled-i Hocabeğ…(M.İnbaşı, 1570 Kayseri ili Tahrir Defterleri-1)
Hıristiyanlar ilerleyen yıllarda yukarıdaki isimlerini terk ederek mensubu bulundukları din ve mezhebin ulularının adlarını almışlar lakin büyük bir çoğunluğun aile unvanlarının aşağıda yer verilen birkaç mahalle dikkate alındığında TÜRKÇE unvanlar olduğudur.
Bu Türkçe unvanları taşıyan ailelerin yoğun bir kısmı 1915 yılına kadar din değiştirerek Müslüman olmuşlar ama büyük çoğunluk Türkçe olan aile unvanlarını devam ettirmektedirler. Bu husus ile ilgili olarak M.H.Yınanç (a.g.e, sh176) “Bu Hıristiyan Türk’lerin bir kısmı İslamiyeti kabul ederek Fatihlere karışmışlar. Müslüman olmayanlar ise Türkçeden başka hiçbir dil bilmedikleri halde mensup oldukları kiliselere isnad edilerek Rum ve Ermeni adlarını haksız yere taşıyıp zamanımıza kadar gelmişlerdir” diye açıklamaktadır.
Yorumlar
Yorum Gönder