' |
| Matrakçı Nasuh'un Kayseri Tasviri |
Av.Ahmet ULU
Önceki yazımızda Kayseri Fotoğrafçılık tarihinden bahsetmiş ve Kayseri’nin bilinen ilk fotoğraflarının 19. yüzyılın sonuna ait olduğundan bahsetmiştik.
Peki acaba Kayseri’nin bundan yüzyıllar önceki görünüşü nasıldı?
İşte bunu da öğrenmek için elimizdeki en önemli kaynak Matrakçı Nasuh’un Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn isimli eseridir.
Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1533-1536 yılları arasında yapılan İran seferine katılmış ve bu sefere gidilirken geçilen şehirleri minyatür sanatıyla tasvir etmiştir.
İşte bu güzergah üzerinde Osmanlı ordusu Kayseri’den de geçmiş ve Matrakçı da böylece Kayseri’nin bilinen ilk tasvirini yapmıştır. Eserin aslı tek nüsha olarak İstanbul Üniversitesi kütüphanesinde bulunmakta olup 1976 yılında tıpkıbasımı yapılarak yayınlanmıştır.
Eserdeki Kayseri minyatürünü incelediğimizde Kayseri'deki kale bölgesi, Matrakçı'nın gösterdiği gibi, XVI. yüzyılda şehrin çekirdeği durumunda idi. Surların gerisinde ise yeni gelişmelerin başladığı görülmektedir.
Kayseri’nin bu tarihten Kayseri’nin ilk fotoğraflandığı 19. yüzyıl sonuna kadar da çeşitli görünümleri özellikle yabancı seyyahlar veya bunlarla birlikte gezen gravür sanatçıları tarafından kayıt altına alınmıştır.
Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanan Gravürlerle Türkiye isimli kapsamlı eserin Anadolu bölümünde bu gravürlerden örnekler bulmak mümkündür. Bunun dışında bir kısım eski coğrafya kitaplarında ve atlaslarda da Kayseri tasvirlerini görmek mümkün.
Kütüphanemizde bulunan 1922 tarihli Geographie de L’Asie De L’Insulinde Et De l’Afrique isimli eserde de bu tarz bir gravür çalışmasını görmekteyiz.
Fotoğraf sanatının yaygınlaşmasıyla gravür ve minyatür sanatlarına olan ilgi de büyük ölçüde azalmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder